Postacie z historii
Adam Stefan Sapieha … biskup niezłomny
Kardynał Adam Stefan Sapieha urodził się 14 maja 1867 roku na zamku w Krasiczynie. Był najmłodszym z siedmiorga dzieci ks. Adama Sapiehy i ks. Jadwigi z Sanguszków. Studiował na uniwersytetach w Wiedniu, Krakowie, Lille i Innsbrucku. W 1893 roku we Lwowie przyjął święcenia kapłańskie. Później studiował prawo na rzymskim Uniwersytecie Gregorianum (uzyskał stopień doktora obojga praw) oraz dyplomację w Kościelnej Akademii Szlacheckiej.
.
Po studiach został wicerektorem seminarium we Lwowie, ale po czterech latach zrezygnował i został duszpasterzem parafialnym. W 1906 roku Pius X mianował go szambelanem papieskim, a w 1911 – biskupem krakowskim; sakrę przyjął Sapieha w Kaplicy Sykstyńskiej.
Na wieść o wybuchu wojny światowej wrócił ze Szwajcarii, gdzie akurat przebywał. Otoczył opieką ludność cywilną – wydawał odezwy, interweniował u władz, zorganizował współdziałający z Czerwonym Krzyżem Książęco-Biskupi Komitet Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny.
W 1922 roku został wybrany na senatora, ale rok później na polecenie Watykanu zrezygnował z mandatu. Był przeciwnikiem konkordatu z 1925 roku, uważając, że daje państwu zbyt duży wpływ na Kościół. Paradoksalnie, na podstawie tej samej umowy Pius XI podniósł diecezję krakowską do rangi metropolii, a bp Sapieha został pierwszym arcybiskupem metropolitą krakowskim. W 1935 roku doszło do sporu między metropolitą a prezydentem Mościckim o miejsce pochówku marszałka Piłsudskiego na Wawelu. Sprzeciw wobec woli prezydenta ściągnął na arcybiskupa ataki władz. W lutym 1939 roku abp Sapieha złożył rezygnację z urzędu ze względu na stan zdrowia, jednak wycofał ją wobec zagrożenia dla kraju.
Podczas II wojny światowej arcybiskup pomagał ludności cywilnej poprzez Obywatelski Komitet Pomocy i Radę Główną Opiekuńczą.
Interweniował u władz okupacyjnych w obronie prześladowanych, m.in. udało mu się doprowadzić do uwolnienia profesorów UJ z obozu w Sachsenhausen. Kilkakrotnie apelował do Piusa XII o publiczny protest przeciwko hitleryzmowi.
W czasie okupacji kilkakrotnie organizował spotkania biskupów z pobliskich diecezji. Tuż po wojnie, pod nieobecność prymasa Hlonda, abp Sapieha zwołał pierwsze posiedzenie Konferencji Episkopatu. Stworzył Krajową Centralę Caritas. Z jego inicjatywy w 1945 roku powstał „Tygodnik Powszechny”. W 1946 Pius XII mianował go kardynałem.
1 listopada 1946 udzielił święceń kapłańskich Karolowi Wojtyle. Na kapłana wyświęcił także w 1950 roku kard. Franciszka Macharskiego.
Kardynał protestował przeciw komunistycznym szykanom wobec Kościoła i prześladowaniom ludności. Nie popierał porozumienia z władzami zawartego przez prymasa Wyszyńskiego.
W 1951 roku otrzymał koadiutora w osobie bp. Eugeniusza Baziaka, który potem został jego następcą. Zmarł 23 lipca 1951 roku w Krakowie. Jego pogrzeb stał się ogromną manifestacją. Ciało Księcia Kardynała złożono w katedrze na Wawelu przy konfesji św. Stanisława.
T.W. (żródło: Kalendarium historyczne, www.muzhp.pl)
Poniżej galeria mniej znanych zdjęć związanych z osobą Adama Stanisława Sapiehy
(źródło: ipn.gov.pl)
Andrzej Chwalba: BISKUP NIEZŁOMNY
KSIĄŻĘ NIEZŁOMNY – audycja biograficzna przedstawiająca sylwetką kardynała Adama Stefana Sapiehy. (PR, 24.12.2001)
POSTACIE Z HISTORII: pozostałe posty
