Niedole Krzywczy nad Sanem
… albo jak zakonnice z kościoła do Żydów chadzały
Tak to już przed ostatnią wojną było, że w modzie był bardziej lub mniej jawny antysemityzm. Niewolny był od niego Przemyśl i pisma, które w nim wychodziły. Poza mało życzliwymi komentarzami zdarzały się materiały przemycające obraz prawdziwej rzeczywistości, która z pewnością nie wszystkim była w smak. I tak oto, „Ziemia Przemyska” w 1937 roku opublikowała materiał z Krzywczy, z którego dowiadujemy się, że tutejsi mieszkańcy nie tylko wspierają Żydów umożliwiając im handel (biorąc tym samym udział w oszukiwaniu Państwa). Nadto miejscowa inteligencja, szczególnie nauczyciele, forują dzieci żydowskie w nauce i sami kupują w żydowskich sklepach. Jakby tego było mało również tutejsze zakonnice wprost z kościoła do żydowskich handlarzy śpieszą, „nie pomnąć, że Żyd to wróg nieubłagany kościoła katolickiego”. Zaglądnijmy zresztą sami do rzeczonego materiału, aby ogląd na krzywiecką rzeczywistość sobie wyrobić !!!
Stosowny komentarz do powyższej prasowej notatki uczynił swego czasu znawca i pasjonat krzywieckiej historii Pan Piotr Haszczyn, który na swoim blogu tak oto napisał:
No cóż, taka była prawda. Od co najmniej 200 lat Polacy Żydzi i Rusin żyli w Krzywczy obok siebie w mniej więcej w zgodniej koabitacji, ale nie było Żydów w miejscowości 50% ludności tylko okolice 30%. Chłop sprzedał i kupował u Żyda bo nie miał innego wyboru, nieraz brał towar na zeszyt, lub krowę na wychówek, by przeżyć.
Nie do końca opisana sytuacja była prawdziwa. W rynku były też polskie sklepy w karczmie Walaszka, u Dudzińskiego był sklep wędliniarski i Chrześcijański sklep Stanisława Noworolskiego, który być może powstał po publikacji tego artykułu.
Chociaż w Krzywczy, jak sami Żydzi wspominają, żyło się dobrze i przyjemnie to wszystkie nacje nie szczędziły sobie uszczypliwości. Dzieci żydowskie już w chajderze [przedszkolu] były uczone pogardy do religii chrześcijańskie, gdy dzwonił dzwon odwracały głowy i pluły tffu tffu, tak samo czyniły za każdym razem przechodząc koło kościoła.
Dzieci chrześcijanie podczas święta kuczek czasami rzucały kamieniami w szałasy świętujących Żydów, a w Wielki Piątek ciągnęły kukłę judasza pod oknami żydowskich domów. Dzieci żydowskie podczas święta Hamana biegały po Krzywczy z kukłami wroga Żydów śpiewały, krzyczały. Były to rytuały, do których wszyscy się przyzwyczaili. Każda nacja miał swoją wiarę, zwyczaje i tego pilnował, ale dziś niektóre zwyczaje byłyby sprawą polityczną.
Piotr Haszczyn
Krzywcza – Trzy kultury
www.krzywcza.eu
Unikalne zdjęcie żydowskich chłopców z Krzywczy (dzięki uprzejmości Josepha Weissa, źródło www.kehilalinks.jewishgen.org)
Podobne posty:
